Hàng mậu dịch là gì và có gì khác so với hàng phi mậu dịch? Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về hoạt động xuất nhập khẩu. Việc phân biệt hai loại hàng hóa này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật mà còn tối ưu hóa chi phí và thời gian thông quan. Trong bài viết dưới đây, Chuyển Tiền Việt Trung sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm hàng mậu dịch, hàng phi mậu dịch, sự khác biệt và các thủ tục liên quan đến hai loại hàng hóa này.
Mậu dịch là gì? Hàng mậu dịch là gì?
Mậu dịch là hoạt động trao đổi, mua bán hàng hóa giữa các khu vực, quốc gia khác nhau và chịu sự quản lý trực tiếp của nhà nước. Đây là một phần quan trọng trong thương mại quốc tế, giúp thúc đẩy nền kinh tế và giao thương giữa các nước.
Vậy hàng mậu dịch là gì? Cụ thể, hàng mậu dịch là loại hàng hóa được doanh nghiệp nhập khẩu hoặc xuất khẩu với mục đích phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh. Không giống như hàng phi mậu dịch, hàng mậu dịch thường không bị giới hạn về số lượng khi xuất nhập khẩu.
Loại hàng hóa này được giao dịch dựa trên hợp đồng thương mại rõ ràng, có văn bản ký kết và đầy đủ giấy tờ hợp pháp. Doanh nghiệp khi nhập khẩu hàng mậu dịch phải tuân thủ các quy định của cơ quan nhà nước, bao gồm kê khai hải quan, nộp thuế VAT và các loại thuế liên quan khác theo quy định.
Phi mậu dịch là gì? Hàng phi mậu dịch là gì?
Sau khi hiểu rõ về hàng mậu dịch là gì, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về một khái niệm quan trọng khác trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, đó là hàng phi mậu dịch.
Phi mậu dịch là hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa không nhằm mục đích thương mại, diễn ra giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ hoặc tổ chức với mục đích viện trợ, biếu tặng cá nhân hoặc tổ chức tại một quốc gia khác. Loại hình giao dịch này không phục vụ kinh doanh mà chủ yếu mang tính chất nhân đạo, quảng bá hoặc sử dụng cá nhân.
Hàng phi mậu dịch là những loại hàng hóa không được nhập khẩu để kinh doanh, buôn bán mà dùng cho các mục đích như viện trợ, biếu tặng, hàng mẫu hoặc quảng cáo. Không giống như hàng mậu dịch, hàng phi mậu dịch không yêu cầu hợp đồng mua bán mà có thể được thay thế bằng các thỏa thuận giữa các bên liên quan. Đồng thời, việc thanh toán cũng không phải là điều kiện bắt buộc đối với loại hàng hóa này.
Các loại hàng hóa được phân vào nhóm hàng phi mậu dịch bao gồm:
- Hàng viện trợ nhân đạo.
- Tài sản di chuyển của cá nhân, tổ chức.
- Quà tặng, biếu từ cá nhân, tổ chức nước ngoài gửi đến Việt Nam hoặc ngược lại.
- Hàng hóa tạm nhập, tạm xuất được miễn thuế theo quy định của Nhà nước Việt Nam.
- Hàng mẫu nhập khẩu không dùng để kinh doanh (đối với số lượng lớn, doanh nghiệp cần chứng minh mục đích thử nghiệm).
- Phương tiện, dụng cụ làm việc tạm nhập, tạm xuất của cá nhân, tổ chức.
- Hàng hóa thuộc sở hữu của tổ chức quốc tế, cơ quan chức năng tại Việt Nam và cá nhân làm việc tại các tổ chức này.
- Hành lý cá nhân của người nhập cảnh được vận chuyển theo phương thức gửi hàng hoặc mang theo vượt tiêu chuẩn miễn thuế.
- Một số loại hàng hóa khác thuộc diện phi mậu dịch theo quy định.
Xem thêm: Quy Trình Nhập Khẩu Hàng Hóa Từ Trung Quốc Về Việt Nam Từ A-Z Mới Nhất 2025
So sánh hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch giống và khác nhau như thế nào?
Sau khi hiểu rõ hàng mậu dịch là gì và hàng phi mậu dịch là gì, nhiều người vẫn băn khoăn về sự khác biệt giữa hai loại hàng hóa này. Cả hai đều liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, nhưng mục đích, thủ tục hải quan và các quy định áp dụng lại có sự khác biệt đáng kể. Vậy hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch giống và khác nhau như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong phần sau.
Điểm giống nhau
Điểm giống nhau giữa hàng phi mậu dịch và hàng mậu dịch là gì? Thực tế, dù có nhiều điểm khác biệt, nhưng hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch vẫn có một số điểm chung nhất định như sau:
- Cả hai loại hàng hóa đều phải tuân thủ các quy định về thuế, bao gồm các khoản phí quốc tế và thuế giá trị gia tăng (VAT) theo quy định của Nhà nước.
- Khi thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu, cả hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch đều cần có hóa đơn đi kèm, bao gồm các khoản phí vận chuyển, phí quốc tế,… để cơ quan chức năng kiểm soát giá trị và xác minh tính hợp lệ của hàng hóa.
Điểm khác nhau
Ngoài những điểm tương đồng, hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch có sự khác biệt rõ rệt về mục đích sử dụng, thủ tục hải quan, thuế phí và thời gian thông quan. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giúp bạn hiểu rõ hơn sự khác biệt giữa hàng phi mậu dịch và hàng mậu dịch là gì? Cụ thể như sau:
| Tiêu chí | Hàng mậu dịch | Hàng phi mậu dịch |
| Mục đích | Xuất nhập khẩu phục vụ kinh doanh, buôn bán, thu lợi nhuận. | Không nhằm mục đích thương mại, chủ yếu để sử dụng cá nhân, quà tặng, viện trợ, nghiên cứu,… |
| Thủ tục hải quan | Phức tạp, cần hợp đồng thương mại, kiểm tra chất lượng, kiểm dịch, khai báo chi tiết. | Đơn giản hơn, không cần hợp đồng thương mại, thường chỉ cần khai báo hải quan. |
| Chứng từ | Yêu cầu đầy đủ chứng từ như hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại, vận đơn, giấy chứng nhận xuất xứ (C/O). | Chứng từ đơn giản, chỉ cần giấy tờ chứng minh hàng phi mậu dịch. |
| Quy định thuế | Chịu thuế nhập khẩu, thuế GTGT (VAT), thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có). | Thường được miễn thuế hoặc chịu thuế suất thấp hơn, tùy quy định. |
| Chính sách thương mại | Bị điều chỉnh bởi các quy định thương mại, hạn ngạch, giấy phép xuất nhập khẩu, kiểm dịch. | Ít chịu ảnh hưởng từ chính sách thương mại, nhưng một số mặt hàng vẫn phải tuân thủ kiểm soát đặc biệt. |
| Thời gian thông quan | Mất nhiều thời gian hơn do thủ tục kiểm tra nghiêm ngặt. | Thời gian thông quan nhanh hơn nhờ thủ tục đơn giản. |
| Giá trị hàng hóa | Có giá trị thương mại, tính thuế dựa trên giá trị khai báo. | Không có giá trị thương mại, thường không bị tính thuế nhập khẩu. |
Như vậy, tùy vào mục đích sử dụng, doanh nghiệp hoặc cá nhân có thể lựa chọn loại hình phù hợp để tối ưu thời gian và chi phí xuất nhập khẩu.
Xem thêm: Vận Chuyển Line TMĐT Là Gì? Lưu Ý Khi Vận Chuyển Hàng Hóa Đi Line TMĐT
Địa điểm đăng ký tờ khai hải quan cho hàng mậu dịch và phi mậu dịch
Tờ khai hải quan (hay còn gọi là tờ khai xuất nhập khẩu) là văn bản do cá nhân hoặc tổ chức kê khai thông tin chi tiết về lô hàng, bao gồm số lượng, chủng loại, xuất xứ,… khi thực hiện xuất khẩu hoặc nhập khẩu. Đây là thủ tục bắt buộc để đảm bảo tính hợp pháp trong hoạt động thương mại quốc tế. Nếu thiếu tờ khai hải quan hoặc khai báo sai thông tin, lô hàng có thể bị tạm dừng hoặc không được thông quan.
Căn cứ theo Điều 19 Thông tư 38/2015/TT-BTC, địa điểm đăng ký tờ khai hải quan đối với hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch được quy định như sau:
1. Đối với hàng hóa xuất khẩu
Cá nhân hoặc tổ chức có thể đăng ký tờ khai tại một trong các địa điểm sau:
- Chi cục Hải quan nơi doanh nghiệp đặt trụ sở hoặc có cơ sở sản xuất
- Chi cục Hải quan tại địa điểm tập kết hàng hóa xuất khẩu
- Chi cục Hải quan cửa khẩu xuất hàng
2. Đối với hàng hóa nhập khẩu
Việc đăng ký tờ khai hải quan được thực hiện tại một trong hai địa điểm sau:
- Chi cục Hải quan cửa khẩu quản lý địa điểm lưu giữ hàng hóa, cảng đích ghi trên vận đơn hoặc hợp đồng vận chuyển
- Chi cục Hải quan ngoài cửa khẩu tại nơi doanh nghiệp có trụ sở hoặc nơi hàng hóa được vận chuyển đến
3. Đối với một số loại hình xuất nhập khẩu đặc thù, địa điểm đăng ký tờ khai hải quan sẽ được thực hiện theo quy định riêng tại Nghị định 08/2015/NĐ-CP.
Địa điểm làm thủ tục hải quan cho hàng hóa mậu dịch và phi mậu dịch
Thủ tục hải quan là bước quan trọng trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa, đảm bảo tính hợp pháp và tuân thủ các quy định thương mại quốc tế. Đối với hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch, địa điểm thực hiện thủ tục hải quan được quy định như sau:
1. Đối với hàng hóa xuất khẩu
- Cá nhân hoặc tổ chức thực hiện thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan trực thuộc bộ phận hải quan có thẩm quyền.
- Ngoài ra, tùy theo từng loại hàng hóa và yêu cầu của cơ quan quản lý, địa điểm làm thủ tục có thể thay đổi.
2. Đối với hàng hóa nhập khẩu
Cá nhân hoặc tổ chức thực hiện thủ tục hải quan tại một trong các địa điểm sau:
- Chi cục Hải quan tại nơi tiếp nhận hàng hóa.
- Chi cục Hải quan trực thuộc Bộ Hải quan theo quy định hiện hành.
Xem thêm: So Sánh Chính Ngạch Và Tiểu Ngạch: Hình Thức Vận Chuyển Nào Tối Ưu Hơn?
Giải đáp các câu hỏi thường gặp về hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch
Khi tìm hiểu về hàng mậu dịch là gì và hàng phi mậu dịch là gì, nhiều cá nhân và doanh nghiệp thường gặp thắc mắc liên quan đến thủ tục hải quan, thuế suất, cũng như quy định pháp lý đi kèm. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về hai loại hàng hóa này, dưới đây là những câu hỏi phổ biến và giải đáp chi tiết nhằm hỗ trợ quá trình xuất nhập khẩu diễn ra thuận lợi.
Hàng phi mậu dịch có phải đóng thuế không?
Câu trả lời là CÓ. Hàng phi mậu dịch vẫn phải chịu thuế nhập khẩu trước khi hoàn tất thủ tục thông quan. Tuy nhiên, theo quy định tại Khoản 1 Điều 8 của Nghị định 134/2016/NĐ-CP, một số trường hợp như quà biếu, quà tặng có thể được miễn thuế. Để biết chính xác về mức miễn thuế áp dụng cho từng trường hợp, bạn có thể tham khảo Khoản 2 Điều 8 của Nghị định 134/2016/NĐ-CP.
Có thể kinh doanh hàng phi mậu dịch không?
Câu trả lời là KHÔNG. Hàng phi mậu dịch không được sử dụng cho mục đích kinh doanh vì không phục vụ hoạt động thương mại và thường không có hóa đơn mua bán. Loại hàng hóa này chủ yếu được nhập khẩu để làm quà biếu, hàng viện trợ, nhân đạo hoặc hàng mẫu. Do đó, việc mua bán hàng phi mậu dịch như một sản phẩm thương mại là không được phép.
Hàng phi mậu dịch có được khấu trừ thuế GTGT không?
Theo quy định tại Khoản 10 Điều 1 Thông tư 26/2015/TT-BTC, từ ngày 01/01/2015, hàng phi mậu dịch có thể được khấu trừ thuế GTGT nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện cần thiết. Cụ thể:
- Hàng hóa nhập khẩu phi mậu dịch phải có tờ khai nhập khẩu hợp lệ, hóa đơn GTGT hợp pháp, chứng từ nộp thuế hoặc các giấy tờ liên quan theo quy định.
- Với hàng hóa, dịch vụ từ 20 triệu đồng trở lên, cần có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt (trừ một số trường hợp đặc biệt như quà biếu, quà tặng từ tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài).
Tóm lại, việc hiểu rõ hàng mậu dịch là gì và sự khác biệt giữa hàng mậu dịch và hàng phi mậu dịch là rất quan trọng trong các giao dịch xuất nhập khẩu. Việc phân biệt rõ ràng giúp các doanh nghiệp nắm bắt đúng quy trình thủ tục hải quan và các quy định pháp lý liên quan. Hy vọng, qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về hai loại hàng hóa này và có thể áp dụng hiệu quả vào công việc kinh doanh của mình.
Xem thêm: Danh Sách Những Mặt Hàng Miễn Thuế Nhập Khẩu Từ Trung Quốc Mới Nhất 2025
